Aκτινοθεραπεία και Καρκίνος του Μαστού – Μαρία Ν. Πιπέρη MD, PhD Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος

Η Ακτινοθεραπεία αποτελεί σημαντικό σκέλος της συνολικής θεραπείας του καρκίνου του μαστού, μαζί με το χειρουργείο με ή χωρίς χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, ορμονοθεραπεία και θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες.

Οι ασθενείς και αναφερόμαστε κυρίως στις γυναίκες, καθως ο καρκίνος του μαστού αφορά κυρίως αυτές, μιας και στους άνδρες αφορά το 1%, θα έχουν συνηθέστερα μια μακρά ζωή με μια χρόνια νόσο. Στην πορεία τους μπορεί να εμφανιστούν περιορισμένες μεταστάσεις που επίσης αντιμετωπίζονται με την χρήση θεραπευτικής ακτινοβολίας.

Η Ακτινοθεραπεία μειώνει τόσο την πιθανότητα επανεμφάνισης των καρκινικών κυττάρων στον μαστό όσο και την πιθανότητα θανάτου από την νόσο όταν πραγματοποιείται μετά από ολική ή μερική εξαίρεση (ογκεκτομή). Συνιστάται σε όλες τις γυναίκες στα πλαίσια διατήρησης του μαστού, ακόμη και σε αυτές που έχουν λάβει πριν το χειρουργείο χημειοθεραπεία, με πλήρη υποχώρηση της νόσου.

Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία πάλι έχει συσχετιστεί θετικά με την μείωση των τοπικών υποτροπών αλλά και την βελτίωση της συνολικής επιβίωσης των ασθενών σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε μαστεκτομή, στις οποίες υπάρχουν παράγοντες που θεωρούνται υψηλού ρίσκου για υποτροπή μετά τη χειρουργική αντιμετώπιση του όγκου.

Το κλειδί στην ακτινοθεραπεία είναι η προστασία των φυσιολογικών οργάνων. Η ακτινοβόληση του μαστού, των λεμφαδένων εφόσον απαιτηθεί ή του θωρακικού τοιχώματος (μετα από μαστεκτομή) δεν είναι δύσκολη. Η παράλληλη προστασία της καρδιάς, του υποκείμενου πνεύμονα, του δέρματος, του οισοφάγου, των νεύρων της περιοχής, της άρθρωσης του βραχίονα, του υγιούς μαστού, του οισοφάγου, του ήπατος και όλων των γύρω οργάνων, είναι η πρόκληση.

Σε μια εποχή όπου 1/8 γυναίκες θα νοσήσουν αλλά ως μια χρόνια ανίατη νόσος, η απουσία μακροπρόθεσμων παρενεργειών είναι αυτή που τονίζεται.

Χάρη στις προόδους στην συνολική αντιμετώπιση των γυναικών, που θα ζήσουν περισσότερο, πρέπει να ζήσουν οι ασθενείς μας καλά, ποιοτικά.

Οι προηγμένες τεχνικές ακτινοθεραπείας αφορούν στην μερική ακτινοβόληση του μαστού, στην διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία, στην απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία και στην ακτινοθεραπεία με έλεγχο της αναπνοής . Όλες οι μέθοδοι (συνεισφέρουν) στοχεύουν στην πιο ομοιογενή ακτινοβόληση του “στόχου” με παράλληλη μέγιστη προστασία. Υπογραμμίζεται η εξατομίκευση που αφορά και στην γνώση της αποφυγής της ακτινοθεραπείας ή του ισοζυγίου κινδύνου-οφέλους λαμβάνοντας υπόψιν την επιβάρυνση του συνόλου των θεραπειών στην ασθενή.

Η ακτινοβολία ανάλογα με την ένδειξη για κάθε γυναίκα μπορεί να έχει χρονική διάρκεια από 5-30 περίπου ημέρες. Η καθημερινή επισκεψιμότητα είναι ίσως το πιο κουραστικό για την ασθενή. Η ασθενής προσέρχεται για 10 λεπτά, και επιστρέφει στην καθημερινότητα της χωρίς να αισθάνεται άσχημα ή να διαχέεται ακτινοβολία. Αναμφίβολα το δέρμα ερεθίζεται, όπως και όταν καθόμαστε στον ήλιο, αλλά δεν εμφανίζονται “εγκαύματα” όπως συχνά αναφέρεται από τις γυναίκες όταν ζητούν ακτινοθεραπευτική εκτίμηση. Η “κούραση” της ακτινοθεραπείας είναι επίσης συχνή παρενέργεια, κυρίως σε ηλικιωμένες γυναίκες, σε γυναίκες που έχουν λάβει χημειοθεραπεία και γενικά σε μια γυναίκα που μέσα σε μια γεμάτη ημέρα έχει κάνει χώρο-χρόνο για την ακτινοθεραπευτική συνεδρία της.

Η προστασία των σημαντικών οργάνων, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες, κυρίως, είναι κύριο μέλημα του θεράποντα και δεν θα πρέπει να απασχολούν την ασθενή.

Σε μελέτη που πρόκειται να δημοσιευθεί προσεχώς, όπου εξετάστηκαν οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των γυναικών που ζουν με καρκίνο του μαστού, το κύριο συμπέρασμα, για τους θεράποντες είναι ότι στις γυναίκες έχει σημασία πρώτα η ποιότητα ζωής τους και φυσικά η ανάγκη για αποτελεσματικές θεραπείες που θα επιμηκύνουν την ζωή τους τα μέγιστα, αλλά ΚΑΛΑ.

Ευτυχώς η ακτινοθεραπεία που εφαρμόζεται πλέον είναι τέτοια που σέβεται την ασθενή που εργάζεται, που είναι μητέρα, γιαγιά, που τρέχει έχοντας να κάνει και την καθημερινή συνεδρία της, ανώδυνα και με την σκέψη ότι και το στο μέλλον θα ζήσει και θα ζήσει χωρίς απώτερες επιπλοκές από την ακτινοβολία που έχει λάβει.

Μαρία Ν. Πιπέρη MD, PhD Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος

Αν. Δ/θντρια Τμήματος Ακτινοχειρουργικής, Ιατρόπολις

Επιστημονικός Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ