2 Δεκεμβρίου 2025 12:31
-Κύριε Καθηγητά, στην Ελλάδα ακούμε ολοένα και περισσότερο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Πόσο συχνή είναι αυτή η νόσος και ποια είναι τα πιο σημαντικά προειδοποιητικά σημάδια;
Δυστυχώς, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πλέον από τους συχνότερους καρκίνους παγκοσμίως. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2020 καταγράφηκαν πάνω από 1,9 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις και 930 000 θάνατοι• μέχρι το 2040, οι νέες περιπτώσεις αναμένεται να αυξηθούν στα 3,2 εκατομμύρια ετησίως. Η νόσος συνήθως εκδηλώνεται μετά τα 50 έτη και οι περισσότεροι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Όταν εμφανιστούν, τα συμπτώματα μπορεί να είναι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, αίμα στα κόπρανα, ανεξήγητη απώλεια βάρους ή αναιμία. Γι’ αυτό τονίζουμε ότι ο τακτικός έλεγχος με κολονοσκόπηση από την ηλικία των 50 ετών (ή και νωρίτερα σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό) είναι απαραίτητος. Η πρόληψη σώζει ζωές.
-Ποιος είναι ο λόγος για την έγκαιρη κολονοσκόπηση; Υπάρχει πραγματικά τόσο μεγάλη διαφορά στα αποτελέσματα;
Βεβαίως. Η κολονοσκόπηση εντοπίζει και αφαιρεί πολύποδες πριν εξελιχθούν σε καρκίνο, μειώνοντας τόσο τη συχνότητα όσο και την θνητότητα της νόσου. Επίσης, επειδή η συχνότητα αυξάνει με την ηλικία, οι περισσότεροι ασθενείς πάνω από τα 50 έτη ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Εφόσον ο καρκίνος διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο, η χειρουργική παρέμβαση προσφέρει ίαση. Αντίθετα, πάνω από ένας στους πέντε ασθενείς εμφανίζεται ήδη με μεταστάσεις στο ήπαρ κατά τη διάγνωση, κάτι που περιορίζει σημαντικά τις θεραπευτικές επιλογές.
-Ας περάσουμε στη θεραπεία. Ποιος είναι ο ρόλος της χειρουργικής αντιμετώπισης στον καρκίνο του παχέος εντέρου;
Η χειρουργική παραμένει η βασικότερη θεραπεία. Η Ολική Μεσοκολική Εκτομή (CME: Complete Mesocolic Excision) με κεντρική αγγειακή απολίνωση εφαρμόζεται με βάση την ανατομία του όγκου και της λεμφαγγειακής διασποράς, εξασφαλίζοντας ριζική αφαίρεση του όγκου και των λεμφαδένων. Τα τελευταία χρόνια προτιμούμε ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως λαπαροσκοπική ή ρομποτική CME, διότι μειώνουν την απώλεια αίματος και επιταχύνουν την ανάρρωση. Παράλληλα, υπάρχει μεγάλη συζήτηση για την τεχνική της “παρεγχυματο-διατηρητικής” ηπατεκτομής.
Μελέτες δείχνουν ότι η παρεγχυματο-διατηρητική εκτομή έχει μικρότερη διάρκεια και απώλεια αίματος και χαμηλότερη θνητότητα, χωρίς να υστερεί σε ογκολογικά αποτελέσματα, σε σύγκριση με τις εκτεταμένες ηπατεκτομές. Κατά συνέπεια, όταν είναι εφικτό, προτιμούμε να αφαιρούμε τμήματα παρά ολόκληρους λοβούς, ώστε να διατηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο υγιές ήπαρ.
-Όταν ο καρκίνος έχει δώσει μεταστάσεις στο ήπαρ, τι δυνατότητες έχουμε; Μιλάμε πάντα για ανοικτή χειρουργική;
Κάθε περίπτωση αξιολογείται εξατομικευμένα από διεπιστημονική ογκολογική ομάδα. Η χειρουργική εκτομή παραμένει η προτιμητέα θεραπεία για ασθενείς με χειρουργήσιμες μεταστάσεις στο ήπαρ. Στόχος είναι να αφαιρέσουμε όλα τα ορατά μεταστατικά εστίες, αφήνοντας αρκετό λειτουργικό ήπαρ. Προτιμούμε παρεγχυματο-διατηρητικές εκτομές αντί για εκτεταμένες ηπατεκτομές, επειδή μειώνουν τη νοσηρότητα. Για μικρές, ενδοπαρεγχυματικές μεταστάσεις (<3 εκ.) που βρίσκονται μακριά από σημαντικές αγγειακές δομές, η θερμική κατάλυση (όπως η μικροκυματική ή ραδιοσυχνότητες) είναι εναλλακτική λύση και μπορεί να πραγματοποιηθεί ενδοσκοπικά ή διαδερμικά. Υπάρχουν τρεις κύριες μέθοδοι κατάλυσης: η μικροκυματική κατάλυση (MWA: Microwave Ablation), η αμετάκλητη ηλεκτροπόρωση (IRE: Irreversible Electroporation) και η ραδιοσυχνότητα (RFA: Radiofrequency Ablation). Επιπλέον, για ασθενείς που δεν είναι κατάλληλοι για
χειρουργείο, η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία ή η έγχυση χημειοθεραπείας μέσω της ηπατικής αρτηρίας μπορεί να προσφέρει έλεγχο της νόσου.
-Υπάρχουν περιπτώσεις όπου χειρουργείτε τον πρωτοπαθή όγκο και τις μεταστάσεις ταυτόχρονα; Ποια είναι τα διεθνή δεδομένα;
Ναι, η ταυτόχρονη εκτομή του όγκου του παχέος εντέρου και των ηπατικών μεταστάσεων σε μία χειρουργική συνεδρία αποτελεί αντικείμενο συζήτησης. Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση κατευθυντήριων οδηγιών βρήκε ότι το 73 % των οδηγιών προτείνει πρώτα νεο-επικουρική χημειοθεραπεία, ενώ το 64 % υποστηρίζει τη συγχρονισμένη αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου και των ηπατικών μεταστάσεων, με μόλις ένα 9 % να αντιτίθεται σε αυτή τη στρατηγική. Για επιλεγμένους ασθενείς με καλή γενική κατάσταση και περιορισμένο αριθμό μεταστάσεων, ο συνδυασμός
αυτής της χειρουργικής προσέγγισης με συστηματική θεραπεία προσφέρει τις καλύτερες πιθανότητες ίασης. Σε άλλες περιπτώσεις, προτιμούμε σταδιακή προσέγγιση: πρώτα χημειοθεραπεία για
να μειωθεί ο όγκος και μετά χειρουργείο.
-Κλείνοντας, ποια είναι η πρόγνωση για έναν ασθενή με καρκίνο παχέος εντέρου και ηπατικές μεταστάσεις;
Η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και τις θεραπευτικές δυνατότητες. Περισσότεροι από ένας στους πέντε ασθενείς εμφανίζονται με μεταστάσεις ήδη από τη διάγνωση. Παρ’ όλα αυτά, αν η χειρουργική εκτομή επιτύχει πλήρη αφαίρεση της νόσου, η επιβίωση είναι σημαντική: μέση ειδική επιβίωση ήταν 4,9 έτη και το 24 % των ασθενών εν ζωή στα 10 έτη μετά την ηπατεκτομή. Επομένως, με τον κατάλληλο συνδυασμό χειρουργικής και συστηματικής θεραπείας, ακόμη και οι ασθενείς με μεταστατική νόσο μπορούν να επιτύχουν μακροχρόνιες επιβιώσεις. Το μήνυμα που θα ήθελα να περάσω είναι ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πια διαχειρήσιμος. Η πρόληψη με σωστή διατροφή, άσκηση και κολονοσκόπηση είναι το “κλειδί”. Όταν διαγνωσθεί έγκαιρα ή αντιμετωπιστεί από έμπειρη διεπιστημονική ομάδα, υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες ίασης ακόμη και σε προχωρημένη νόσο. Μην αμελείτε τα συμπτώματα και μη φοβάστε να ρωτήσετε τον γιατρό σας — η γνώση και η έγκαιρη δράση σώζουν ζωές.
Αριστοτέλης Περράκης, MD, PhD, MHBA, FACS
Διευθυντής Κλινικής Γενικής, Ογκολογικής (Ήπαρ – Πάγκρεας – Κολοορθικός Καρκίνος) & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Μαγδεμβούργου
Τακτικό Μέλος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών
