9 Νοεμβρίου 2021 14:25
Σπονδυλική Στήλη: Μέθοδοι Ελάχιστης Παρεμβατικότητας
O νευροχειρουργός Ευάγγελος Κόγιας μας ενημερώνει για τις μεθόδους ελάχιστης παρεμβατικότητας στην σπονδυλική στήλη.
– Τί εννοούμε με τον όρο: τεχνικές “ελάχιστης παρεμβατικότητας”;
Είναι οι τεχνικές με τις οποίες προσπαθούμε να ελαττώσουμε το χειρουργικό τραύμα και τον τραυματισμό που γίνεται κατά τη διάρκεια της προσπέλασης, δηλαδή τον δρόμο που κάνουμε μέχρι την εντόπιση της βλάβης, που θέλουμε να διορθώσουμε.
– Πού εφαρμόζονται τέτοιες τεχνικές;
Τέτοιες τεχνικές εφαρμόζονται σχεδόν σε όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Οι ενδοσκοπικές τεχνικές στη γαστρεντερολογία, οι λαπαροσκοπικές τεχνικές στη χειρουργική ή την γυναικολογία και οι αρθροσκοπικές τεχνικές στην ορθοπαιδική είναι τέτοια παραδείγματα. Η λογική εδώ, είναι να γίνονται μικρές τομές μέσα από τις οποίες περνούν τα ενδοσκόπια και τα χειρουργικά εργαλεία. Τα ενδοσκόπια φέρουν κάμερα και μας επιτρέπουν να δούμε την ανατομία και την βλάβη, ενώ με τα χειρουργικά εργαλεία γίνονται οι χειρισμοί για την επιδιόρθωση της βλάβης. Μπορούμε δηλαδή να κόψουμε, να κινητοποιήσουμε ιστούς ή να ράψουμε, όπως θα κάναμε και με μια παραδοσιακή ανοιχτή προσπέλαση/τεχνική. Με τον τρόπο αυτό, η εγχείρηση πραγματοποιείται χωρίς μεγάλο τραυματισμό των φυσιολογικών ιστών. Πλέον, αυτή η αντίληψη είναι διαδεδομένη και στη νευροχειρουργική και έχει πολλές εφαρμογές.
– Πού χρησιμοποιούνται τεχνικές ελάχιστης παρεμβατικότητας στη νευροχειρουργική;
Στη νευροχειρουργική επίσης γίνεται προσπάθεια να μειώσουμε το χειρουργικό τραύμα. Η χρήση του ενδοσκοπίου σε επεμβάσεις εγκεφάλου ή για μια αφαίρεση ενός όγκου της υπόφυσης μέσα από τη μύτη, συνοδεύονται από πολύ μικρό τραύμα, μικρότερη ταλαιπωρία για τον ασθενή και γρηγορότερη ανάρρωση. Στην σπονδυλική στήλη έχουν ίσως την πιο ευρεία εφαρμογή τέτοιες τεχνικές.
– Να μιλήσουμε για την σπονδυλική στήλη πιο αναλυτικά, επειδή τα προβλήματα αυτά ταλαιπωρούν πολύ κόσμο.
Κατ’ αρχάς, να πούμε ότι η καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων της σπονδυλική στήλης, τα τελευταία χρόνια, μας επιτρέπει να κάνουμε πιο ακριβή διάγνωση της αιτίας ενός προβλήματος.
Το πρόβλημα αυτό, όταν μιλάμε για την μέση, είναι συνήθως ο πόνος με ή χωρίς αντανάκλαση στα πόδια και κάποιες φορές με νευρολογικά ενοχλήματα, μουδιάσματα ή και αδυναμία. Αντίστοιχα προβλήματα μπορεί να αφορούν στον αυχένα, πόνο με ή χωρίς αντανάκλαση στα χέρια και αντίστοιχα νευρολογικά ενοχλήματα, ενώ εδώ μπορεί να έχουμε και άλλα συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ζαλάδες, αστάθεια στη βάδιση, ακράτεια, διαταραχή της λεπτής κινητικότητας των χεριών κλπ.
Οι σύγχρονες διαγνωστικές μέθοδοι σε συνδυασμό με τη γνώση που έχουμε συλλέξει, μας επιτρέπει λοιπόν να εντοπίζουμε την αιτία του προβλήματος. Έτσι, σχεδιάζουμε τη θεραπεία με τη λογική να κάνουμε τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση με το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τον ασθενή. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνεται το τραύμα και η ταλαιπωρία του ασθενούς, ο μετεγχειρητικός πόνος αλλά και οι κίνδυνοι της επέμβασης.
Πέρα από τις απεικονιστικές διαγνωστικές μεθόδους, όπως η μαγνητική και η αξονική τομογραφία, χρησιμοποιούμε και παρεμβατικές διαγνωστικές μεθόδους. Τέτοιες είναι οι εγχύσεις που κάνουμε σε νεύρα ή αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Οι εγχύσεις αυτές μπορεί να έχουν και θεραπευτική εφαρμογή, αφού απαλύνουν τον πόνο. Κάποιες φορές μπορεί αυτή η επίδραση να είναι μακροπρόθεσμη και έτσι ο ασθενής ανακουφίζεται. Πάντως, μας βοηθούν στην ακριβέστερη εντόπιση του πόνου. Οι εγχύσεις αυτές γίνονται με τοπική αναισθησία με τη χρήση λεπτής βελόνας και είναι ένα παράδειγμα ελάχιστης παρεμβατικότητας στη διαγνωστική και θεραπευτική της σπονδυλικής στήλης.
– Όταν όμως κάποιος χρειάζεται εγχείρηση;
Σήμερα, μπορούμε πλέον να αντιμετωπίσουμε σχεδόν όλα τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης με μεθόδους ελάχιστης παρεμβατικότητας, αναίμακτα, με μικρό χρόνο νοσηλείας και γρήγορη ανάρρωση. Οι τομές είναι μικρές. Χρησιμοποιούμε ειδικό εξοπλισμό, που μας επιτρέπει να κάνουμε διαδερμικές και διαμυϊκές προσπελάσεις, χωρίς να τραυματίζουμε τον μυϊκό ιστό που υποστηρίζει την σπονδυλική στήλη. Το φως και την εικόνα, μας την παρέχει το μικροσκόπιο ή το ενδοσκόπιο, ανάλογα με την τεχνική. Μέσα από μικρές τομές και κανάλια, διέρχονται τα χειρουργικά εργαλεία. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε δισκοκήλες ή στενώσεις του σπονδυλικού καναλιού και επίσης να τοποθετήσουμε βίδες για σπονδυλοδεσία, όταν χρειάζεται. Επίσης, το αισθητικό αποτέλεσμα των μικρών τομών είναι επιπλέον πλεονέκτημα αυτών των μεθόδων.
– Η δισκοκήλη στη μέση είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα. Ας μιλήσουμε λίγο για αυτό.
Η δισκοκήλη στη μέση, ή οσφυϊκή δισκοκήλη, είναι πράγματι ένα πολύ συχνό πρόβλημα, σε όλες τις ηλικίες. Από την άλλη, πρέπει να τονίσουμε, ότι κάποιος που έχει ένα τέτοιο πρόβλημα δεν σημαίνει ότι πρέπει αμέσως να χειρουργηθεί. Είναι καλό να επισκεφτεί τον γιατρό του, για να εκτιμηθεί η κατάσταση και να καταστρώσουμε ένα σχέδιο, μια στρατηγική, για την αντιμετώπισή του. Εάν δεν υπάρχουν νευρολογικά προβλήματα, η συντηρητική αντιμετώπιση είναι η πρώτη επιλογή. Εδώ, θέλω επίσης να τονίσουμε τον σημαντικό ρόλο της φυσιοθεραπείας και τη συνεργασία του φυσιοθεραπευτή με τον χειρουργό σπονδυλικής στήλης, ως ομάδας, για την ιδανική αντιμετώπιση. Πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται συντηρητικά. Εάν όμως το πρόβλημα δεν υποχωρεί σε ένα εύλογο χρονικό ορίζοντα, οφείλουμε να εξετάσουμε τις χειρουργικές επιλογές, για να μην παρατείνεται αδίκως η έκπτωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Ευάγγελος Κόγιας, MD, PhD, FEBNS Νευροχειρουργός
