24 Ιουλίου 2025 13:30
Στις τελευταίες οδηγίες για την διαχείριση της παχυσαρκίας δίνεται μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της Συμπεριφορικής αλλαγής. Δυστυχώς αυτό αποτελεί το πιο δύσκολο μέρος της θεραπείας. Μιλά στο Ciao magazine η ενδοκρινολόγος Αργυρώ Παναγιωτάκου που μας αποκαλύπτει το μυστικό της απώλειας κιλών και της διατήρησης σωστού βάρους.
–Αντιμετωπίζεται η παχυσαρκία γιατρέ μου και τι ρόλο παίζει η κληρονομικότητα;
Η παχυσαρκία είναι μια ασθένεια ιδιαίτερη. Παρόλο που η αύξηση βάρους οφείλεται στο θετικό ενεργειακό ισοζύγιο (τρώμε περισσότερες θερμίδες απ’ όσες καταναλώνουμε), το γιατί γίνεται αυτό είναι εξαιρετικά πολύπλοκο. Η «υπερφαγία» μπορεί να είναι σχετική ή αληθινή. Σχετική είναι όταν οι θερμίδες που τρώμε δεν είναι πολλές αλλά ο μεταβολισμός μας είναι χαμηλός. Αληθινή υπερφαγία παρατηρούμε σε ανθρώπους που καταναλώνουν πραγματικά μεγάλες ποσότητες φαγητού. Σε ένα βαθμό και οι δυο περιπτώσεις έχουν γονιδιακό υπόστρωμα. Τα υπόλοιπα είναι αποτέλεσμα περιβαλλοντικώv παραγόντων.
-Τελευταία γίνεται λόγος για φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους. Πως λειτουργούν αυτά;
Η αυξανομένη επαγρύπνηση ότι η παχυσαρκία είναι μια νόσος και όχι ένα αισθητικό πρόβλημα έχει οδηγήσει στην ανεύρεση νέων φαρμάκων. Στο μέλλον περιμένουμε κι αρκετά ακόμα. Τα περισσότερα μέχρι στιγμής στοχεύουν στην μείωση της όρεξης και την αύξηση του κορεσμού, ώστε να πετύχουμε να τρώμε μικρότερες ποσότητες φαγητού. Δεν έχουμε στην αγορά ακόμα φάρμακα που να ενισχύουν τον βασικό μεταβολισμό.
-Παρατηρούμε πως το στρες και άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες οδηγούν πολλούς στη λήψη μεγάλων ποσοτήτων τροφής και συνεπώς στην παχυσαρκία.
Ποια συμπεριφοριακή μας θεραπεία πρέπει να ακολουθήσουμε στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας;
Η συμπεριφοριακή θεραπεία έχει βασικά δυο κατευθύνσεις, την ψυχοθεραπεία και το coaching.
Σε κάποιες περιπτώσεις η αύξηση του σωματικού βάρους αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα μιας ψυχικής νόσου. Εκεί η ψυχοθεραπεία λειτουργεί ως βασική αντιμετώπιση της αύξησης του βάρους συνδυαστικά με τα υπόλοιπα (άσκηση, δίαιτα, φαρμακευτική αγωγή).
-Τι γίνεται όμως όταν κάποιος δεν έχει κάποια ψυχική νόσο και όμως δυσκολεύεται να κάνει τις αλλαγές που χρειάζεται για να πετύχει να χάσει βάρος;
Η συνήθεια είναι ένας αυτοματισμός του εγκεφάλου. Κάτι το οποίο γίνεται χωρίς καν να το σκεφτούμε. Πολλά από τα πράγματα που κάνουμε στην ζωή μας είναι αυτοματισμοί/ συνήθειες. Ας δούμε ένα παράδειγμα, μια δύσκολη μέρα
Καθόμαστε στον καναπέ και απολαμβάνουμε ένα ωραίο γλυκό. Το κέντρο κορεσμού είναι πολύ κοντά με το κέντρο ηδονής/ ικανοποίησης. Αν αυτή η διαδικασία επαναληφθεί μερικές φορές τότε καταγράφεται στον εγκέφαλό μας και σχεδόν αυτόματα κάθε φορά που θέλουμε να νιώσουμε χαρά/ ικανοποίηση μετά από μια δύσκολη μέρα καταφεύγουμε στο φαγητό. Το ίδιο ισχύει με την βαρεμάρα, την στεναχώρια, τον θυμό, το άγχος. Το φαγητό λειτουργεί ως ανταμοιβή και επειδή η συνήθεια είναι ένας αυτοματισμός, δυσκολευόμαστε πολύ να αλλάξουμε. Επιπλέον, όταν βρισκόμαστε σε ένα πρόγραμμα και κάποια μέρα δεν καταφέρουμε να «κρατηθούμε», αισθανόμαστε άσχημα. Αυτού του είδους οι υποτροπές είναι απόλυτα φυσιολογικές, ακριβώς γιατί η διακοπή μιας συνήθειας είναι πολύ δύσκολη. Εκεί χρειάζεται coaching
-Τι ρόλο παίζει η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση στην απώλεια βάρους;
Η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση είναι απαραίτητα για την ενίσχυση του βασικού μεταβολισμού αλλά απαιτούν ελεύθερο χρόνο και δέσμευση. Η σωστή διαχείριση του χρόνου και η καλή οργάνωση μπορούν να δημιουργήσουν ελεύθερο χρόνο παρά το φορτωμένο πρόγραμμα.
-Βοηθάει το coaching στην αντιμετώπιση του προβλήματος;
Το coaching είναι μια σχετικά νέα έννοια στην χώρα μας. Ο βασικός στόχος για κάθε coach είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο που έχει απέναντί του να δει τις δυνατότητές του και να υλοποιήσει τον στόχο του. Στην περίπτωση της διαχείρισης του βάρους, το coaching μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της σχέσης μας με το φαγητό, στην οργάνωση ώστε να βρεθεί χρόνος για άσκηση, στην βελτίωση των σχέσεών μας, την καλύτερη οριοθέτηση, στην εκμάθηση νέων συνηθειών και πολλά άλλα.
-Ποια είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ ιατρικής συμβουλής, ψυχοθεραπείας και coaching στην διαχείριση της παχυσαρκίας;
Ο γιατρός αξιολογεί τις αιτίες και τις επιπλοκές της παχυσαρκίας και συστήνει θεραπευτική αγωγή. Ο ψυχοθεραπευτής/ψυχίατρος επεμβαίνει όταν υπάρχει κάποια ψυχική πάθηση ή τραύμα που απαιτεί θεραπεία.
Ο coach υποστηρίζει σε όποιον τομέα χρειάζεται. Βασική διαφορά είναι ότι δεν θα προσφέρει έτοιμη λύση. Προϋποθέτει να θέλει κάποιος να κάνει αλλαγές και να ψάξει να βρει τις λύσεις που χρειάζεται.
-Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας μας στην απώλεια των κιλών μας και της διατήρησής τους;
Το μεγαλύτερο μυστικό για να πετύχει η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι η χρονιότητα. Δεν σταματάμε μόλις φτάσουμε στο επιθυμητό βάρος. Συνεχίζουμε για να παραμείνουμε εκεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος δεν θα ξαναφάει γλυκό ή πίτσα. Το πως τρώμε κάτι, το πότε το τρώμε και κυρίως γιατί το τρώμε κάνει τη διαφορά. Η καθημερινή φυσική δραστηριότητα έχει πολλά πλεονεκτήματα, όχι μόνο στο βάρος, αλλά στην οστική πυκνότητα, την διάθεση, την ευκινησία. Η φαρμακευτική αγωγή βοηθάει στην απώλεια του βάρους αλλά τελικά αυτό που κάνει την διαφορά είναι πόσο έτοιμοι είμαστε για αλλαγή.
Συνέντευξη στη Νίκη Μουσαμά
Αργυρώ Παναγιωτάκου
MD, MSc, EBEEDM
Ενδοκρινολόγος
Health & Life Coach
