του Δημήτρη Μ. Καλαϊτζιδάκη,
Director of Operations,
Grecotel Hotels & Resorts
[email protected]

Η «Κρητική Διατροφή» (Cretan Diet), επιστημονικός όρος που περιγράφει τον καθημερινό τρόπο ζωής των παππούδων μας, είναι αυτός που ανέδειξε η μελέτη «Των Επτά Χωρών», σαν τον πιο Υγιεινό Τρόπο Ζωής.

Η μελέτη αυτή έγινε από τον Αμερικανό Καθηγητή Δρ. Aνσελ Kις του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, την δεκαετία του 60.

Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά περίπου 13.000 άνδρες, οι οποίοι επιλέχθηκαν από 16 διαφορετικές περιοχές 7 χωρών (Φιλανδία, Ολλανδία, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία & Ελλάδα).
Η Ελλάδα συμμετείχε με δυο περιοχές: την Κρήτη και την Κέρκυρα

Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί η ασαφής μέχρι τότε σχέση μεταξύ δίαιτας και εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Από τη μελέτη αυτή, η οποία περιλάμβανε τη διαχρονική παρακολούθηση μιας ομάδας 700 περίπου ανδρών αγροτικής περιοχής της Κρήτης, φάνηκε ότι ο πληθυσμός αυτός είχε τους λιγότερους θανάτους από έμφραγμα της καρδιάς και τις διάφορες μορφές καρκίνου σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

Ο πληθυσμός της Κρήτης ήταν ο μακροβιότερος σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

Παραμένει δε ακόμα σήμερα η μεγαλύτερη διατροφική έρευνα του 20ου αιώνα.
Σημειώστε ότι ο καθηγητής Δρ. Άνσελ Κις έγινε εξώφυλλο στο περιοδικό “TIME” τον Ιανουάριο του 1961.
Απεβίωσε το Νοέμβριο του 2004, σε ηλικία 100 ετών !!! η δε σύζυγος τους έζησε μέχρι τα 97 της χρόνια και απεβίωσε το 2006.

Καταγραφή της Μέσης Ημερήσιας Κατανάλωσης (γραμμάρια ανά ημέρα) της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας, Κρητικών ανδρών, ηλικίας 40 – 60 ετών, για την περίοδο Φεβρουάριος – Σεπτέμβριος 1960 – 1965 :

Ψωμί	380	Αυγά	25
Δημητριακά	30	Τυρί	13
Πατάτες	190	Γάλα & Γιαούρτι	235
Όσπρια	30	Ελαιόλαδο	95
Λαχανικά	191	Ζαχαρώδη προϊόντα	20
Φρούτα	464	Γλυκά	0
Κρέας	35	100% Αλκοόλ (κόκκινο κρασί)	15
Ψάρι ή Θαλασσινά	18

[space]

Τον πυρήνα της διατροφής αποτελούσαν τα τρόφιμα από φυτικές πηγές, ενώ τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, ως επί το πλείστον οικόσιτα, είχαν περισσότερο περιφερειακό χαρακτήρα αφού τα κατανάλωναν τις αργίες ή τις εορτές.
Η διατροφή αυτή είναι απλή και περιλαμβάνει κυρίως ελαιόλαδο που έδινε το ένα τρίτο περίπου της ημερήσιας ενέργειας κατ’ άτομο.

Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας προήρχετο από δημητριακά, κυρίως ψωμί, όσπρια, λαχανικά, και σπανιότερα σε μικρές
ποσότητες από αυγά, τυρί, γάλα, ψάρι και λίγο κόκκινο κρασί σε κάθε γεύμα».
Για επιδόρπιο έτρωγαν πολλά φρούτα, ενώ για «γλυκά», με τη σημερινή έννοια των επιδορπίων, έφτιαχναν παραδοσιακά γλυκά με βάση το μέλι και τους ξηρούς καρπούς που και αυτά τα κατανάλωναν μόνο λίγες φορές μέσα στην εβδομάδα

Τα χαρακτηριστικά της Κρητικής Διατροφής:

– Το περιβάλλον που γεννήθηκαν και μεγάλωναν καθόριζε τις επιλογές τους και όχι η όρεξή τους, σε αντίθεση με αυτό που γίνεται σήμερα.

– Σε γενικές γραμμές κατανάλωναν εποχιακά τρόφιμα, ελάχιστα ή
καθόλου επεξεργασμένα, τα οποία ήταν προϊόντα της ευρύτερης περιοχής που ζούσαν.

Το προφίλ του 40χρονου τότε Κρητικού
Τον 40χρονο Κρητικό του 1960 τον αποκαλούσαν «ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ» επειδή ήταν «ΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΟΣ» από παθήσεις καρδιάς και πολλών ειδών καρκίνου.
Το μέσο βάρος του ήταν 63 κιλά, σπάνια κατανάλωνε κόκκινο κρέας,
μόλις 35 γρ. ανά ημέρα, όταν στις ΗΠΑ κατανάλωναν 270 γρ.
Ακόμα και τα λευκά κρέατα (κοτόπουλο ή κουνέλι που ήταν οικόσιτα),
τα κατανάλωνε λίγες φορές.
Συνήθιζε να συνοδεύει τα γεύματά του με μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού, ενώ κατανάλωνε μεγάλη ποσότητα οσπρίων και λαχανικών τοπικής παραγωγής.

[q]Για μαγείρεμα χρησιμοποιούσε αποκλειστικά (Κρητικό) ελαιόλαδο.[/q]

Καθημερινά είχε έντονη δραστηριότητα – ενασχόληση με γεωργικές εργασίες
στην ύπαιθρο. Περπατούσε δε 13 – 14 χλμ. την ημέρα !!!

Φυσική Δραστηριότητα / Άσκηση

Σε αντίθεση με τις αστικές κοινωνίες, όπου η καθιστική ζωή είναι ο κανόνας, η καθημερινότητα του Κρητικού ήταν συνυφασμένη με την κίνηση.

Ο μέσος Κρητικός περπατούσε 13-14 χιλιόμετρα την ημέρα (σε αντίθεση με λιγότερα από 2 χλμ. σήμερα) και η χειρονακτική ενασχόλησή του με τις γεωργικές εργασίες στις ελιές και στ’ αμπέλια, ήταν η καθημερινή φυσική του άσκηση.
Ως προς το επίμαχο θέμα Κρητική ή Μεσογειακή Διατροφή, αναφέρω ότι η «Κρητική Διατροφή» είναι η ΚΟΡΩΝΙΔΑ της Μεσογειακής Διατροφής

Περίπου 20 χώρες, αρκετά ετερογενείς μεταξύ τους μπορούν να χαρακτηριστούν ως Μεσογειακές, οι διατροφικές συνήθειες των οποίων ποικίλλουν λόγω θρησκευτικών, οικονομικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων.
Η διατροφή των λαών της Μεσογείου διαφέρει στην ποσότητα των λιπαρών, του ελαιόλαδου, του τύπου κρέατος, ποσότητα κρασιού, γάλατος ή τυριού, φρούτων και λαχανικών που καταναλώνεται.